Yas süreci, hayatımıza anlam katan bizim için değerli olan birinin yitirilmesi ve sonrasında yaşanılan insanoğlu için olan doğal süreçtir.Kayıp, yas sürecinde bedensel,ruhsal,bilişsel semptomları bireye göre değişiklik göstermektedir.

Nefes almakta güçlük çekme, hiç nefes alamıyormuş gibi hissetmek, iştah kaybı,iştah artımı vb özellikler fiziksel semptomlardır.

Şaşkınlık,suçluluk hissi,korku,yalnızlık,çaresizlik duygusu gibi duygusal semptomlardır.

Uyku ve iştah kaybı,madde ve alkol kullanımız ve sosyalleşme karşıtı olmak gibi davranışsal semptomlardır.

İnanamama,odaklanamama,dikkat dağınıklığı,yanlış yorumlamalar,olumsuz rüya ve hatıralar bilişsel semptomladır.

Kayıp ve yas süreci aşamaları şunlardır:

Şok ve Uyuşma Süreci: Kaybın haberini aldığınız andan itibaren yaşanılan durumdur.Kısa süreli hissiyatsızlık yaşamın durmuş olduğunu hissetmek.

İnkâr/ İnanamama: Birey yaşanılan durumu kabul etmez aksi davranışlar sergiler.

Arzulamak: Kayıp yaşanan kişinin geri gelmesi olayı yaşanmamış kabul etmek,suçlamacı kimliğe bürünmek niye ben,benim niye başıma geldi gibi sorularla kendine öfke duyar yalnızlık hisseder.

Çaresizlik: Birey  kaybın önüne geçemediği için önlem alamadığı için çaresizlik duygusunu yaşar.Bu hissiyat onun sosyal çevresini kendi hayatını etkiler.

Kabullenme evresi ve Hayatına yeniden düzenlemeler yapmak: Ölüm kayıp süreci bu evrede kabullenilir.Birey kayıp önceki yaşamına geri dönmek için çaba göstermek ister.

Kayıp ve Yas Süreci  Psikolojisi Önerileri:

• Kayıp ve yas sürecinin birey kendi başına atlatmaya çalışmamalıdır.
• Kayıp ve yasla başa çıkabilmek için sizi anlayabildiğinizi ve güvendiğiniz kişilerden destek alınmalı sosyal çevrende olabilir.
• Kayıp ve yas yaşayan bireye psikososyal yaklaşım ilk aileden ve sonrasındaki yakın çevresinden beklenmektedir.
• Kayıp ölüm yas sürecinde tek sizin başınıza gelmediğini başka bireylerinde bu durumu yaşadıklarını ve ne hissettiklerini anlayabilmek adına empati kurulmaya çalışılabilir.
• Yapmak istediğiniz ama yapamadığınız şeylerle barışmak ruhen rahatlamanıza yardımcı olur.
• Sabretmek gerekiyor bu süreçte kolay olmayacak emek sabır gerekecek zaman gerekecek alışmak ve uyum sağlayabilmek adına.
• Fiziksel gereksinimler geri plana atılmamalıdır.
• Yaşanılan yas ve kaybın acısını madde yada alkol kullanmaya yönelerek bastırmayın.
• Cenazeye katılım,dua etmek,mezar ziyaretlerinden kaçınmak yaşanılan kaybı kabullenmeyi daha da zorlaştıracaktır.
• Konuşarak hissettiklerinizi dile getirirken boğazınız düğümleniyor ve kendinizi anlatamıyorsanız yazmak yada şekiller çizmek sizin ifade biçiminiz olabilir.